Στο πρώτο μέρος αναφερθήκαμε στο έργο του Χέγκελ και στο πως αυτό συνδέθηκε με την φιλοσοφική αριστερά.Σε αυτή την ενδυνάμωση της σχέσης εγελιανισμού και αριστεράς έπαιξε σπουδαίο ρόλο ο Αλεξάντρ Κοζέβ.
Όπως είπαμε οι μετέπειτα νεοαριστεροί στοχαστές,όπως ο Σαρτρ,η Μποβουάρ,ο Λεβινάς,ο Μέρλω-Ποντύ,ο Λακάν και ο Μπατάιγ παρακολουθούσαν τις διαλέξεις του Κοζέβ και επηρεάστηκαν βαθιά από τον Χέγκελ μέσω της οπτικής που του προσέδωσε ο Κοζέβ.
Πρέπει να αναφέρουμε ότι στην σκέψη του Χέγκελ οι διαδικασίες απόκτησης πλήρους αυτοσυνειδησίας και επίτευξης της ελευθερίας μας,ταυτίζονται.Αυτό το αναφέραμε και στο 1ο μέρος με την έννοια της ταυτότητας "ελευθερίας-αυτοσυνειδησίας".
Η αυτοσυνειδησία όμως δεν στέκεται σε ένα πλαίσιο αποκομμένης ατομικότητας.Είναι μια διαδικασία βαθιά κοινωνική κατά την οποία έρχομαι αντιμέτωπος και αντιμετωπίζω τον "Άλλον".Η θέληση του "Άλλου" και η δική μου συγκρούονται και έτσι με οδηγεί στην αναγνώριση του στοιχείου του "Άλλου" εντός μου.Υποστηρίζεται από το Γερμανό φιλόσοφο ότι σε ατομικό επίπεδο ,αλλά και σε επίπεδο γενικευμένης ιστορικής πραγματικότητας υπάρχει μια μετάβαση από την πάλη ζωής/θανάτου σε αυτή της σύγκρουσης αφέντη/δούλου.Η κοπιώδης και μάχιμη ζωή του δούλου είναι αυτή που θα τον οδηγήσει στην επίτευξη των συνθηκών ελευθερίας και αυτοσυνειδησίας.
Μέσω αυτού του βαθέως φιλοσοφικού στοχασμού ο Κοζέβ εμφύτευσε στους νέο-αριστερούς στοχαστές το όραμα της ριζικής ελευθερίας και του αυτοδημιούργητου ατόμου.Έπρεπε να τεθεί το ανθρώπινο υποκείμενο στο κέντρο των κοσμικών γεγονότων. Έτσι πλέον η αλλοτρίωση του ατόμου συνδέθηκε με μια μορφή "Πτώσης".Και η "Πτώση" αυτή προέρχονταν από το "Άλλο".Έτσι έχουμε τις επικείμενες συγκρούσεις,"εαυτού" και "Άλλου","υποκειμένου" και "αντικειμένου",ελευθερίας και αλλοτρίωσης.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της διαλεκτικής υποκειμένου και αντικειμένου η Σιμόν ντε Μποβουάρ επεξήγησε την "υποταγή" των γυναικών στην ετερότητα,στο κατεστημένο τρόπο αναπαράστασης τους.Ο Ζορζ Μπατάιγ(ο οποίος εξέφρασε και άκρως ανορθολογικές,βασισμένες στον "Μύθο" ιδέες και σε πολλές περιπτώσεις άγγιξε την φασιστική φιλοσοφική κριτική του ορθού λόγου) θεωρεί ότι η γοητεία του υποκειμένου από το αντικείμενο αποτελεί τον πυρήνα του ερωτισμού,μέσω του οποίου θεμελιώνεται η ελευθερία μας.Παράλληλα,ο Λακάν(ίσως ο πιο ακατανόητος στοχαστής εκείνης της γενιάς μαζί με τον Ντελέζ),αναπτύσσει ότι το "στάδιο του καθρέφτη" της ψυχής και η ευθεία παρατήρηση του υποκειμένου ως αντικείμενο,τοποθετεί το Εγώ στην θέση του "Άλλου".Αυτό για τον Λακάν αποτελεί μια αναπροσαρμογή της εγελιανής διαλεκτικής.Όπως βλέπουμε υπάρχει ένας κοινός εχθρός στην σκέψη της νέο-αριστερής τάσης,ο "Άλλος".
Επομένως εκτός από την προοδευτική διαλεκτική φιλοσοφία της ιστορίας στην οποία βασίστηκε ο Μαρξ με την υλιστική στροφή του,η κύρια επιρροή των νέο-αριστερών είναι αυτή η "μαχητική" διαλεκτική μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου,Εγώ και "Άλλου",αφέντη και δούλου.
Σημαντικό είναι όμως να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και "σπέρματα" αντί-χεγκελιανής οπτικής στην νέα-αριστερά και στους μεταμοντέρνους στοχαστές.Στα ρεύματα του δομισμού,του μέταδομισμου και της μεθόδου της αποδόμησης (Ντεριντά).Ας δούμε ένα μικρό παράδειγμα.Μια σαφή διάκριση των μεταδομιστών από τους φιλοσοφικούς του προπάτορες,τους δομιστές ήταν η απόρριψη των εννοιών της "ολότητας" και της "ολοποίησης".Όπως αναφέρει ο Ντεριντά,το βασικό γνώρισμα του μεταδομισμού είναι η πεποίθηση ότι η κειμενική συνοχή είναι μια αυταπάτη.Κάθε "τελικός καθορισμός" ή μια κατάκτηση της γνώσης είναι αδύνατη.Επομένως το δόγμα της Απόλυτης Αλήθειας του Χέγκελ "γκρεμίζεται" κάτω από το βάρος των γλωσσικών "ολισθημάτων" και ασυνεχειών.
Που όμως ο Χέγκελ στάθηκε στοχαστικά δίπλα στην φιλοσοφική δεξιά;
Ο Χέγκελ όπλισε με εργαλεία την "φαρέτρα" της φιλοσοφικής δεξιάς πάνω στο ζήτημα της διάκρισης κοινωνίας και κράτους και ατόμου και κράτους.Ο Χέγκελ αν και δεν μπορούμε να τον τοποθετήσουμε σε ένα πολιτικό χώρο,χωρίς να φοβηθούμε τον κίνδυνο της γενικότητα,θα λέγαμε ότι ήταν ένας συντηρητικός γερμανός(όχι της στόφας του Έντμουντ Μπερκ όμως).
Ο Χέγκελ βλέπει το κράτος ως το μέσο που δίνει σκοπό στα άτομα σαν μονάδες εντός του συνόλου.Η οντολογική ρίζα του κράτους για τον Χέγκελ βρίσκεται στο πνεύμα.Τα άτομα εντός του εγελιανού κράτους δεν είναι απλές οντότητες διαχωρισμένες από το κοινωνικό Είναι.Το κράτος για τον Χέγκελ προσδιορίζεται σαν ένα προσδιορισμένο "Όλον", από ξεχωριστά ανθρώπινα όντα,που λαμβάνει μια πραγματική ύπαρξη που δεν ταυτίζεται με το απλό άθροισμα των ατομικών ανθρώπινων όντων.Το κράτος αποτελεί το κοινωνικά ηθικό "Όλον",τη πραγμάτωση της ελευθερίας. Αυτές είναι οι βασικές εγελιανές οπτικές της έννοιας του κράτους.Πάνω σε αυτές-αν και ελαφρώς τροποιημένες στο πλαίσιο της ιδεολογικής διαμόρφωσης-ιδέες,ο Ιταλός εγελιανός Τζιοβάνι Τζεντίλε,βάσισε τις θεωρίες του για το φασιστικό κράτος.
Παράλληλα,ο Χέγκελ δίνει μεγάλη έμφαση στην έννοια του δικαίου (δομικό χαρακτηριστικό της συντηρητικής δεξιάς) και στην έννοια του πατριωτισμού.Ο Χέγκελ θεωρεί τον πατριωτισμό την ουσιαστική συνείδηση του ατόμου.Το άτομο πραγματώνεται μόνο μέσα από την κοινωνική και πολιτική συμβίωση με τους άλλους ανθρώπους.Οι ατομικές βιοτικές σχέσεις "ανθίζουν" όταν έχουν υπόβαθρο τις κοινές υποθέσεις της πολιτείας.Για να πραγματοποιηθούν όλα τα παραπάνω και υπάρχει εντός του κράτους το αίσθημα του πατριωτισμού οφείλεται να διαπερνάει την κοινότητα η ηθικά έντιμη πολιτική συνείδηση.
Comments