Ο Ιούλιος Έβολα αποτελεί μια από τις πιο αμφισβητούμενες προσωπικότητες του ευρωπαϊκού στοχασμού κατά τον 20ο αιώνα.Οι θέσεις του,οι ιδέες του καθώς και η μέθοδος του φιλοσοφικού του στοχασμού έχει προκαλέσει διαμάχες και διχόνοιες καθώς και αμηχανία μεταξύ των υπόλοιπων και μεταγενέστερων στοχαστών. Αδιαμφισβήτητα,θα λέγαμε ότι και αυτός όπως και ο Όσβαλντ Σπένγκλερ,αποτελεί έναν από τους στοχαστές με παγιωμένο ισχυρό το νιτσεϊκό ύφος,καθώς και την απαισιοδοξία για την δύση και τον σύγχρονο πολιτισμό.Ο 'Εβολα προσπάθησε να στοχαστεί επί των εσχάτων θεμάτων της ύπαρξης με μεθόδους έντονα μυστικιστικές και παραδοσιακές.Υπό αυτό το πρίσμα μελέτησε έννοιες όπως η φυλή και ο πολιτισμός,αλλά και το φύλο(και πολλές άλλες κοινωνικές δομές).
Στο έργο του "Η Μεταφυσική του φύλου"(metaphysics of sex) προσπάθησε να μελετήσει τα φύλα΄και την σεξουαλικότητα υπό το μεταφυσικό,μυστικιστικό και παραδοσιακό πρίσμα του.
Στις παραδοσιακές διδασκαλίες σύμφωνα με τον Έβολα παρουσιάζεται μία δυαδικότητα, που σχετίζεται με τα φύλα. Αυτή η δυαδικότητα προτάσσεται είτε με μεταφυσικό τρόπο, είτε με την μορφή δυάδων μυθολογικών ή θεϊκών μορφών, καθώς και κοσμικών στοιχείων. Μέσω της ιστορίας των θρησκειών όμως αυτή η δυαδικότητα ήταν έντονα επηρεασμένη από τις ανθρωπομορφικές πλάνες.Ο λόγος που συνέβαινε αυτό ήταν η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος αποτελεί εικόνα και ομοίωση των θεών. Έτσι αναπόφευκτα οι θεϊκές δυάδες ήταν αποτέλεσμα της ανθρώπινης εμπειρίας για το φύλο.
Παρ'όλα αυτά για τον παραδοσιακό άνθρωπο τα φύλα που προϋπήρχαν πριν την εμφάνιση του φύλου ως υλική φύση. Προϋπήρχαν ως υπέρ ατομικές δυνάμεις και ως υπερβατικές αρχές που βρίσκονταν στη σφαίρα του ιερού,του πνευματικού και του κοσμολογικού. Ο άνθρωπος αγωνιούσε για τον προσδιορισμό του αιώνιου αρσενικού και θηλυκού. Ο Ιούλιος Έβολα στην έρευνα του ακολουθεί την παραδοσιακή οπτική, η οποία διαφέρει από τις φυσιοκρατικές και ψυχαναλυτικές αναλύσεις. Οι αρχές της απόλυτης αρρενωπότητας και θηλυκότητας δεν είναι αφηρημένες ιδέες χωρίς περιεχόμενο. Δεν αποτελούν απλούς "ιδεώδεις τύπους"που υπάρχουν ως ενσάρκωση στα όντα. Αυτές οι αρχές είναι αληθινές υπό το πρίσμα της Ελληνικής λέξης αρχαι-"όντα", δηλαδή αρχές-δυνάμεις υπερατομικής φύσεως, οι οποίες ορίζουν οντολογικά τον άνδρα και τη γυναίκα. Προϋπήρχαν της φθαρτής ατομικότητας. Αυτές είναι οι προσεγγίσεις,που Έβολα εντοπίζει στις ταντρικές και σαχαϊγιακές σχολές. Εκεί μπορούμε να διακρίνουμε μία πλατωνική ιδεοκρατία,ερμηνευμένη σε μια ρεαλιστική κι μαγική έννοια του αρχέτυπου,όχι ως αφαίρεση του νου,αλλά ως ρίζα του πραγματικού. Ο Έβολα θεωρεί ελλιπή την θεωρία του Γιουνγκ, διότι έβλεπε το όλο σύστημα του ως θεραπεία των νευροπαθών ασθενών υπό το πρίσμα μιας φαινομενολογίας του ψυχοπαθολογικού.Ο Ιταλός φιλόσοφος στο παρακάτω χωρίο αναφέρεται στην ουσία της παραδοσιακής σκέψης στον αντίστοιχο παραδοσιακό κόσμο. Συγκεκριμένα:
"Είναι σημαντικό να προσθέσουμε ότι στον παραδοσιακό κόσμο υπήρχε ένα σύστημα σχέσεων ανάμεσα στην πραγματικότητα και τα σύμβολα κι ανάμεσα στις πράξεις και στους μύθους, έτσι ώστε ο κόσμος των θεϊκών μορφών όχι μόνο ήταν σε θέση να διαπερνά τις βαθύτερες διαστάσεις της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, αλλά μπορούσε να παρέχει κανονιστικές αρχές για τις σχέσεις,οι οποίες συνδέουν, στα πλαίσια ενός υγιούς πολιτισμού τον άνδρα με τη γυναίκα τους. Σε αυτή την βάση τέτοιες σχέσεις αποκτούσαν μία βαθιά σημασία και συμμορφώνονταν προς ένα νόμο και ένα κριτήριο υψηλότερο από τον κόσμο των απρόβλεπτων συμβάντων της ελεύθερης βούλησης και τον καθαρά ατομικών συνθηκών"
Ο Έβολα προσπαθεί παράλληλα να δώσει ηθικό περιεχόμενο στα φύλα ως όντα. Για τον Έβολα η ηθική δεν είναι ένας ανεξάρτητος τομέας,όπως θέλει να πιστεύει ο νεωτερικός άνθρωπος.Η ηθική οφείλει να πηγάζει από την μεταφυσική και την σφαίρα του ιερού.Κάθε ουσιαστικά αληθινή ηθική είναι παραδοσιακή,δηλαδή αναπτύσσεται στην εξύψωση της πραγματικής φύσης του κάθε όντος.Τα νατουραλιστικά στοιχεία στη αρχή τους δεν κατέχουν αυτόν τον παραδοσιακό χαρακτήρα και αποκτούν ηθική αξία μέσω της βούλησης που τα εκφράζει. Ο Έβολα έχοντας προσδιορίσει τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά της αρρενωπότητας και της θηλυκότητας στο "είναι προς εαυτόν" και "είναι προς ένα άλλο ον" , διαμορφώνει την ηθική του άρρενος και του θήλεος. Ως τύπους καθαρής αρρενωπότητας που πραγματώνουν το "είναι προς εαυτόν" θα ορίζαμε τον πολεμιστή και τον ασκητή,ενώ στο θηλυκό την ερωμένη και την μητέρα. Ο Έβολα αναπτύσσει μια εντόνως "σεξιστική" και "μισογυνιστική" άποψη για την γυναικεία ηθική, η οποία είναι έντονα επηρεασμένη από την μητρική αγάπη προς το παιδί. Το γεγονός ότι μία μητέρα είναι διατεθειμένη να υποπέσει σε ηθικές αποτρόπαιες πράξεις για το καλό του παιδιού της δείχνει κατά τον Ιούλιο Έβολα μία ηθική κατωτερότητα, έναντι του ανδρικού ηρωικού και θυσιαστικού μονοπατιού,που δεν θολώνεται από το "μητρικό ένστικτο της αγάπης προς το παιδί". Μία γυναίκα παρόλα αυτά μπορεί να αποκτήσει ηθικό χαρακτήρα αν εξυψώσει την ατομικότητα της και διαποτίσει με ηρωικές διαστάσεις τις ιδιότητες της ως μητέρα και ερωμένη.
Μια "εβολιανή" κριτική στην σύγχρονη σεξολογία.
Κατά τον Έβoλα,η σεξολογία δεν κάνει τίποτα άλλο από το να κινείται στο υλιστικό πλαίσιο του 18ου αιώνα,που διακατέχεται έντονα από τον βιολογικό δαρβινισμό. Ο δαρβινισμός σύμφωνα με τον Ιταλό φιλόσοφο αποκαλύπτει μόνο ένα μέρος του ανθρώπου. Παράλληλα, η ψυχαναλυτική ανθρωπολογία μέσω του στενού πλαισίου των ενστίκτων, του ασυνείδητου, του φροϋδικού "εκείνου" και των αρχετύπων προσπαθεί να εντοπίσει όλες τις οπτικές της ανθρώπινης σεξουαλικότητας.Ο Έβολα δεν θεωρεί την ανθρώπινη σεξουαλικότητα ως μία προέκταση της σεξουαλικής συμπεριφοράς στο ζωικό βασίλειο. Από μεταφυσική σκοπιά "το ένστικτο της αναπαραγωγής" και "η επιβίωση του είδους" δεν βοηθούν στην ουσιαστική διερεύνηση για το "Είναι" της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Αποτελούν παράγωγα και όχι πρωταρχικό γεγονός.Χαρακτηριστικά:
"Είναι εσφαλμένες λοιπόν οι διδασκαλίες της πρώτης περιόδου του Φρόιντ που έθεταν την «αρχή της ηδονής», όχι μόνο στην βάση του έρωτα, αλλά και ολόκληρης της ψυχικής ζωής του ανθρώπου. Σε αυτό ο φροϋδισμός ήταν γνήσιο τέκνο του καιρού του: σε περιόδους παρακμής όπως αυτήν που διανύουμε ο ερωτισμός αναπτύσσεται στην αποσχηματισμένη μορφή της απλής ηδονής. Ως εκ τούτου η σεξουαλικότητα γίνεται ένας είδος ναρκωτικού, ο εθισμός στο οποίο δεν έχει τίποτα το περισσότερο ιερό από τον εθισμό στα κοινά ναρκωτικά. Ωστόσο ο ίδιος ο φροϋδισμός εγκατέλειψε αργότερα την αρχική του θέση και ο τίτλος ενός από τα κατοπινά έργα του Φρόυντ είναι ακριβώς –Πέρα από την αρχή της ηδονής".
Σκέψεις πάνω στην προσέγγιση του Έβολα
Τι θα μπορούσε να καταθέσουμε σε όλα αυτά και τι θα μπορούσε να δούμε πίσω από την ανάγνωση των απόψεων του Έβολα.Το σίγουρο είναι οι επιθέσεις των υλιστών , των εκπροσώπων της επιστήμης και των νεοθετικιστών. Αν μπορούσαμε να μαντέψουμε τις απόψεις φιλοσόφων,όπως ο Ρούντολφ Κάρναπ,θα καταλήγαμε στο γεγονός ότι ενώ οι φιλοσοφικές και έντονα μυστικιστικές απόψεις του Έβολα ενδεχομένως να εμπεριέχουν "αλήθειες",αυτές οι "αλήθειες" δεν έχουν νόημα ως προς την γλωσσική τους έκφραση.
Ενδεχομένως,ο Έβολα μπαίνει σε πεδία που η σύγχρονη εξελικτική ψυχολογία και η κοινωνιοβιολογία έχουν εξηγήσει με τον κλασσικό επιστημονικό και μηχανιστικό τρόπο,αλλά θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν ο σκοπός της μεταφυσικής οπτικής του Έβολα,είναι ο ίδιος με αυτόν της επιστήμης. Κατ'εμέ ο Έβολα έχεις ως σκοπό να εμβαθύνει στο ζήτημα οντολογικά για να "διεισδύσει" στην ΟΥΣΙΑ των όντων(στο "τι-είναι;" τους) και όχι να δώσει λειτουργικές απαντήσεις σε θέματα σεξουαλικότητας.Αν φέρουμε στο νου μας τη "επιστημολογικά αναρχική" θέση του Πωλ Φεγεράμπεντ ,θα δούμε ότι αν δεν έχουμε προσδιορίσει τον σκοπό ενός συστήματος γνώσης,δεν μπορούμε να μιλάμε για "ανώτερο" ή "κατώτερο" είδος γνώσης.
Έτσι με όλα αυτά φτάνουμε πάλι στον Έβολα.Η μεταφυσική του οπτική αποτελεί απλά ένα παραδοσιοκρατικό εργαλείο για την κατανόηση της σεξουαλικότητας στους παραδοσιακούς πολιτισμούς,αφού παράλληλα πέρα από οντολογικές αναλύσεις,το έργο του εμπεριέχει θρησκειολογικές και ιστορικές αναλύσεις.
Όπως και να έχει:
Comments