Όσοι έχετε κάνει βασικά μαθήματα γλωσσολογίας σίγουρα έχετε ακουστά τον Φερντινάντ ντε Σωσσύρ, τον μεγάλο αυτόν Ελβετό γλωσσολόγο. Τι είναι όμως η γλώσσα και σε τι αναφέρεται ο Σωσσύρ; Είναι η δημιουργία κι η χρήση σημείων/σημαδιών (signs) αναγνωρίσιμων και κατανοήσιμων με τον ίδιο τρόπο από τα μέλη μιας κοινότητας ανθρώπων. Mία λέξη μιας γλώσσας είναι ένα σημείο που σημαίνει κάτι, είναι ένα σημαίνον (signifier/ significans) και αυτό το κάτι είναι το σημαινόμενο (signified/ significatum). Η λέξη ‘γάτα’ για παράδειγμα είναι το σημαίνον, ενώ η έννοια της γάτας ή μια συγκεκριμένη γάτα που έχω μπροστά μου είναι το σημαινόμενο.
Ένα όνομα ανθρώπου πχ. 'Νίκος’ είναι το σημαίνον, ενώ ο συγκεκριμένος άνθρωπος με αυτό το όνομα είναι το σημαινόμενο.
Χωρίς να θέλω να κουράσω με το να προβώ σε κάποια επιπλέον γλωσσική ανάλυση, που φυσικά δεν είναι και το κύριο μέλημα αυτού του μπλογκ, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα τρικ της γλώσσας το οποίο δεν αναφέρεται (από όσο γνωρίζουμε) σε κάποια γλωσσική ανάλυση. Το εκπληκτικό με τις λέξεις είναι το παρακάτω μαγικό τρικ :
Όταν επαναλαμβάνονται χάνουν το νόημα τους.
Προσπαθήστε να πείτε για παράδειγμα την λέξη "χάος". Είναι μια λέξη με σαφή προσδιορισμό. Επαναλάβετε τώρα την λέξη δέκα, είκοσι, εκατό φορές. Θα δείτε πως η λέξη χάνει κάθε της έννοια. Το μόνο που μένει είναι ο ήχος της φωνής και η κίνηση της γλώσσας. Ακόμα και ο εγκέφαλος ταξιδεύει και κάνει άσχετες σκέψεις, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με το νόημα της λέξης.
Φυσικά, θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς, πως το ίδιο συμβαίνει και τη ποπ μουσική. Ο χαρακτήρας της είναι τέτοιος, που ουσιαστικά απευθύνεται στο κατώτατο μέσο κοινό παρανομαστή, τόσο από άποψης της μουσικής, αλλά και από άποψη στίχων. Και είναι προφανές γιατί γίνεται αυτό : Το ίδιο το είδος αποτελεί μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων που σκοπός του είναι να ελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα για να αποτελέσουν το αγοραστικό κοινό του. Το να δημιουργηθούν τραγούδια με πολύπλοκους στίχους θα ήταν φυσικά μια κακή στρατηγική, αφού το κοινό δεν είναι εξειδικευμένο, δηλαδή κοινό με ιδιαίτερες προτιμήσεις, αλλά τα ίδια άτομα που καταναλώνουν τα περισσότερα προϊόντα της ποπ κουλτούρας.
Φυσικά το παρόν άρθρο δεν έχει γραφτεί με σκοπό να κουνήσει το δάχτυλο σε οτιδήποτε είναι διάσημο, αφού ακόμα και στην ποπ μουσική υπάρχουν κρυμμένα διαμάντια, αλλά να κάνει μια σύνδεση στο πως η ασυδοσία στον διαμοιρασμό της μουσικής οδηγεί στον ποπ μηδενισμό. Οι βιομηχανίες, έχοντας ως σημαία τους την διαρκή προώθηση των μουσικών χιτ, με κάθε τρόπο, μέσα από την τηλεόραση, ραδιοφωνικούς σταθμούς, παιδικά πάρτι, σούπερ μάρκετ, σχολικές εκδηλώσεις κλπ. μας έχουν κάνει ανεπανόρθωτη ζημιά στους μουσικούς μας αδένες.
Το μούδιασμα αυτό μας οδηγεί σε ένα ψυχολογικό κενό το οποίο προσπαθούμε να καλύψουμε με λίγο από τα ίδια. Ένα ακόμα χιτ, ένας ακόμα ποπ καλλιτέχνης που σε λίγα χρόνια θα επιστρέψει στη δισκογραφική λήθη από την οποία ανήλθε. Κι όμως τα τραγούδια του θα υπάρχουν, και θα τα ακούμε τις πιο άκυρες ώρες, ίσως σε ρεβεγιόν, μετά από ζεμπέκικα, ίσως για να το χορέψει ο θείος που κάθεται συνήθως με τη νεολαία, για να γελάσει και λίγο το σόι. Τι σημαίνει όμως το κομμάτι όταν το ακούμε για χιλιοστή φορά;
Απολύτως τίποτα.
Μια ολόκληρη βιομηχανία μας οδηγεί από τον ποπ συναισθηματικό ευνουχισμό, στον ποπ μηδενισμό.
Τα καλύτερα έπονται...