Ξεκίνησα την θητεία μου στο στρατό περίπου πριν από πέντε χρόνια, χωρίς να ξέρω τίποτα για το τι άτομα θα γνωρίσω, εκτός από τις ιστορίες που μου έλεγαν οι φίλοι μου. Αφού είχα εκτίσει περίπου τα δύο τρίτα της θητείας μου, η προηγούμενη σειρά σιγά - σιγά απολυόταν, και ως φυσικό επακολουθο είχαμε μείνει πολύ λίγα άτομα για να καλύψουμε τις καθημερινές υπηρεσίες.
Έπρεπε, αναγκαστικά, να κάνω διπλή υπηρεσία στο περιπολο, πράγμα που σημαίνε ότι έπρεπε να περπαταω πάνω από έξι - εφτά χιλιόμετρα την ώρα, συν το σπαστο ωράριο που σου έδινε μόνο μερικές ώρες ύπνου.
Μην έχοντας τα άτομα με τα οποία είχα έρθει πιο κοντά να μιλήσω, οι καθημερινές μου κουβέντες περιοριζονταν σε γενικότητες περί ανέμων και υδάτων, γυμνές από κάθε συναίσθημα ή κάποιου ουσιαστικού περιεχομένου.
Την πρώτη εβδομάδα βιωσα τα πρώτα σημάδια της κατάθλιψης, αλλά δεν τολμησα να μιλήσω, γιατί δεν ήθελα να επιβαρυνω με την απουσία μου τους συναδέλφους μου, οι οποίοι θα έπρεπε να επωμιστουν τις δικές μου ευθύνες.
Συνέχισα να κάνω την υπηρεσία μου χωρίς να διαμαρτυρομαι, με την ελπίδα πως το μαρτύριο μου θα τελειώσει μόλις μπει η καινούρια σειρά.
Φυσικά το άρθρο αυτό δεν έχει σκοπό να μιλήσει για τις κακουχιες του στρατού (αφού σε μονάδες ειδικών δυνάμεων τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα, τόσο από άποψη εκπαίδευσης, όσο και από άποψη πειθαρχίας), αλλά για ένα ενδιαφέρον φαινόμενο.
Παρατήρησα λοιπόν το εξής : Όσο επαναλαμβανα μηχανικά τις ίδιες κινήσεις στην καθημερινή μου ρουτίνα, τόσο πιο πολύ η συνείδηση μου, το "εγώ" μου με άφηνε. Μπορούσα σταδιακά να δω τον εαυτό μου έξω από το σώμα μου, να παρατηρώ πράγματα που με εκνευριζαν και να τα διωχνω σαν ενοχλητικά κουνούπια από πάνω μου.
Μακριά από τηλεοράσεις (η τηλεόραση του κψμ είχε χαλάσει) και καθρέφτες (οι περισσότεροι είχαν θολώσει από την βρωμιά γιατί κανείς δεν τους καθάρισε), σιγά σιγά οι φοβίες μου, οι ελπίδες μου, ακόμα και οι πιο βασικές επιθυμίες όπως η ανάγκη για φαγητό ή και για σεξ σιγά σιγά μειώνονταν μέχρι να εξαφανίστουν.
Ποιος ήταν τότε αυτός που ήλπιζε, που αισθανόταν κατάθλιψη ή απόγνωση, όταν έμαθε πως θα έπρεπε να παραμείνει στο στρατόπεδο για ένα μηνα επειδή δεν βγαίνουν οι υπηρεσίες; Όταν το "εγώ" μου πέθανε, όταν ήμουν φυλακισμένος σε μια ρουτίνα, χωρίς σκοπό και συναισθημα, χωρίς να έχω κάποιον να μου πει αν είμαι δυνατός ή αδύναμος, άντρας ή γυναίκα, ευτυχισμένος ή όχι, ένιωσα ολοκληρωμενος, γεμάτος γαλήνη.
Φυσικά το παράδειγμα του στρατόπεδου είναι τυχαίο. Μπορεί να έχεις μια ζωή που είναι πραγματική κόλαση αλλά κανείς δεν μπορεί να σου πάρει την αίσθηση αυτή της γαλήνης, όσο βιώνεις τον εαυτό σου όχι ως χαρακτήρα που αφηγείται σε πρωτοπροσωπη αφήγηση σε βιβλίο την ιστορία του, αλλά ως τρίτο άτομο που αντιλαμβανεται τις σκέψεις του.
Με άλλα λόγια ως παρατηρητής.
Για αυτόν τον λόγο η ρουτίνα, η επανάληψη, είναι το μαχαίρι στη σάρκα της συνείδησης. Μπορεί να δημιουργήσει πόνο που οδηγεί σε κατάθλιψη, μπορεί όμως να αδειάσει το μυαλό σου από το δηλητήριο του "εγώ".
Ποιος είμαι εγώ, τελικά?