Η απελευθέρωση και η κοινωνική δικαιοσύνη έχουν γίνει γραφειοκρατικές διαδικασίες. Κοιτώντας λοιπόν πίσω,πως ήσαν οι αριστεροί διανοούμενοι κατά τις δεκαετίες πριν την κατάρρευση της σοβιετικής Ένωσης, διαπιστώνει κανείς πως η κουλτούρα τους επιβιώνει τώρα πια στα ακαδημαϊκά οχυρά της, τροφοδοτούμενη από τα ιδιωματικά κείμενα που συσσωρεύτηκαν στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες την εποχή που στα πανεπιστήμια διεξαγόταν αντικαπιταλιστικός "αγώνας". Σημειώστε αυτή τη λέξη,"αγώνας". Ανήκει σε λεξιλόγιο που εισήλθε στην γλώσσα επισυναπτόμενο με τον μαρξισμό και βαθμιαία απλοποιήθηκε και σταθεροποιήθηκε τα χρόνια που οι σοσιαλιστές είχαν διανοητική υπεροχή. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες του το κομμουνιστικό κίνημα πολέμησε για τη γλώσσα και η εκτίμησή του για τις θεωρίες του Μαρξ οφείλεται εν μέρει στο ότι προμήθευαν βολικές ετικέτες, με τις οποίες μπορούσε να ταξινομήσει εχθρούς και φίλους και να δραματοποιήσει τις μεταξύ τους διενέξεις. Αυτή η συνήθεια αποδείχθηκε μεταδοτική και όλα τα επόμενα αριστερά κινήματα χαρακτηρίστηκαν ως ένα βαθμό από την ίδια πρακτική. Πράγματι, ο μετασχηματισμός της πολιτικής γλώσσας αποτελεί τη βασική κληρονομιά της αριστεράς, και ένας από τους σκοπούς αυτού του βιβλίου (και της ριζοσπαστικής δεξίας)* είναι να διασώσει αυτή τη γλώσσα από το σοσιαλιστικό newspeak. Οφείλουμε την επινόηση του όρου newspeak στον George Orwell, τον χρησιμοποίησε για να δώσει την ανατριχιαστική περιγραφή ενός φανταστικού ολοκληρωτικού κράτους. Αλλά,η αιχμαλωσία της γλώσσας από την αριστερά έχει πολύ παλαιότερη ιστορία, ξεκίνησε με την γαλλική επανάσταση και τα συνθήματα της. Αυτό που εντυπωσίασε τον Όργουελ,ήταν η στροφή που γίνεται με τη Σοσιαλιστική Διεθνή για την ενθουσιώδη στράτευση της ρωσικής διανόησης. Σε αυτούς που θριάμβευσαν στο συνέδριο της δεύτερης Διεθνούς το 1889 είχε δοθεί το όραμα ενός καινούργιου κόσμου. Αυτή η Γνωστική αποκάλυψη ήταν τόσο ξεκάθαρη, ώστε δεν χρειάζονταν κανένα επιχείρημα για να αιτιολογηθεί-ουτε και ήταν δυνατόν να υπάρχει.Το μόνο που είχε σημασία ήταν να ξεχωρίσουν όσοι συμμερίζονταν το όραμα από εκείνους που διαφωνούσαν. Και περισσότερο επικίνδυνοι ήσαν αυτοί που διαφωνούσαν τόσο λίγο ώστε υπήρχε φόβος να βρεθούν στο πλευρό σου και επομένως να μολύνουν την καθαρότητα της δράσης. Από την πρώτη στιγμή επομένως απαιτούνται ταμπέλες που θα στιγμάτισαν τους εσωτερικούς εχθρούς και θα δικαιολογούσαν την αποπομπή τους: ήσαν βιζιονιστές, αποκλίνοντες,παιδαριώδεις αριστεριστές,ουτοπικοί σοσιαλιστές,σοσιαλφασίστες,και ούτω καθεξής.Η διάσπαση μεταξύ μπολσεβίκων-μενσεβίκων μετά το 2ο συνέδριο του ρωσικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος είναι χαρακτηριστική αυτής της διαδικασίας: αυτοί οι δύο κατασκευασμένοι περίεργοι όροι, αφενός ήσαν αποκρυσταλλωμένο ψεύδος, αφού στην πραγματικότητα οι μενσεβίκοι (μειοψηφούντες) ίσον πλειοψηφία, αφετέρου χαράχτηκαν έκτοτε στη γλώσσα της πολιτικής και στα μοτίβα της κομμουνιστικής elite. Η επιτυχία που είχαν αυτές οι ταμπέλες στην περιθωριοποίηση και καταδίκη των αντιπάλων, ενίσχυσε την κομμουνιστική πεποίθηση ότι μπορείς να αλλάξεις την πραγματικότητα αλλάζοντας τις λέξεις. Μπορούσες να δημιουργήσεις προλεταριακή kultura απλώς και μόνο επινοώντας τη λέξη "ploletcult". Μπορούσες να πετύχεις την κατάρρευση της οικονομίας της αγοράς κραυγάζοντας απλώς "καπιταλιστική κρίση" κάθε φορά που αναφυόταν τέτοιο θέμα.Μπορούσες να συνδυάσεις την απόλυτη εξουσία του κομμουνιστικού Κόμματος με την ελεύθερη συναίνεση του λαού αναγορεύοντας την κομμουνιστική διακυβέρνηση σε "δημοκρατικό συγκεντρωτισμό" και τις χώρες στις οποίες επιβλήθηκε σε "λαϊκές δημοκρατίες". Το newspeak ανασυνθέτει το πολιτικό τοπίο διαιρώντας του με ασυνήθιστους τρόπους και δημιουργώντας την εντύπωση ότι, όπως συμβαίνει με τους ανατόμος και το ανθρώπινο σώμα, αποκαλύπτει τον κρυφό σκελετό πάνω στον οποίο στηρίζονται επιφανειακές κατασκευές. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται εύκολο να απορριφθούν ως ψευδαισθήσεις, οι πραγματικότητες μέσα στις οποίες ζούμε. Newspeak έχουμε κάθε φορά που ο πρωταρχικός σκοπός της γλώσσας -να περιγράψει την πραγματικότητα-αντικαθίσταται από τον αντίθετο σκοπό, να ασκήσει εξουσία πάνω της.Η θεμελιώδης λεκτική πράξη μόνο επιφανειακά αναπαριστάται από τη γραμματική της απόφανσης.Οι προτάσεις του newspeak μοιάζουν με αποφάνσεις, αλλά η υποκειμενική λογική τους είναι αυτή της μαγείας. Κάνουν το θαύμα οι λέξεις να θριαμβεύουν πάνω στα πράγματα,να καθιστούν μάταιη την ορθολογική επιχειρηματολογία και επιπλέον επικίνδυνη την αντίσταση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι το newspeak ανέπτυξε δικές του συντακτικές δομές οι οποίες-καίτοι είναι στενά συσχετισμένες με τη σύνταξη που χρησιμοποιούμε για τις συνήθεις περιγραφές-αποφεύγουν προσεκτικά να συναντήσουν την πραγματικότητα ή να εκτεθούν σε λογικά επιχειρήματα.Η Francoise Thom έχει αναπτύξει το ζήτημα αυτό στην λαμπρή μελέτη της "La làngue de bois". Σκοπός του κομμουνιστικού newspeak είναι, κατά την ειρωνική διατύπωση της Thom,"να προστατεύσει την ιδεολογία από κακόβουλες επιθέσεις των αληθινών πραγμάτων".(...)
(...) Ο κόσμος του newspeak είναι κόσμος αφηρημένων δυνάμεων και τα άτομα είναι απλώς τοπικές ενσαρκώσεις των -ισμών που τους αποκαλύπτονται. Επομένως, είναι κόσμος χωρίς δράση-αλλά όχι στατικός. Αντιθέτως, όλα βρίσκονται σε συνεχή κίνηση, επιταχυνόμενη από τις δυνάμεις της προόδου ή επιβραδυνόμενη ένα από τις δυνάμεις της αντίδρασης. Δεν υπάρχει ισορροπία, στασιμότητα, ηρεμία στον κόσμο του newspeak. Η ηρεμία είναι απάτη, ηρεμία ηφαιστείου που μπορεί να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή. Για το newspeak Η ειρήνη δεν αποτελεί συνθήκη ηρεμίας και κανονικότητας-είναι κάτι για το οποίο πρέπει "να παλεύεις",και τα συνθήματα "Πάλη για ειρήνη","Αγώνας για την ειρήνη", εντάχθηκαν στο επίσημο συνθηματολόγιο των κομμουνιστικών κομμάτων. Η ίδια πηγή έχει και η προτίμηση για μη "αναστρέψιμες αλλαγές". Αφού όλα βρίσκονται σε κίνηση και η "πάλη" μεταξύ των δυνάμεων της προόδου και της αντίδρασης είναι πανταχού και πάντα παρούσα, είναι σημαντικό ο θρίαμβος της ιδεολογίας πάνω στην πραγματικότητα να καταγράφεται συνεχώς και να επιδοκιμάζεται.Για τούτο οι προοδευτικές δυνάμεις πάντα επιτυγχάνουν "μη αντιστρέψιμες μεταβολές", ενώ οι αντιδραστικές δυνάμεις παραπαίουν, καθώς προσπαθούν με αντιφατικές και απλώς "νοσταλγικές" ενέργειες να υπερασπιστούν το καταδικασμένο κοινωνικό καθεστώς.(...)
(...)Το newspeak δεν επιβάλλει απλώς ένα πρόγραμμα- καταργεί και ένα είδος του λόγου,χωρίς το οποίο τα ανθρώπινα όντα δεν μπορούν να ζήσουν.Όταν το newspeak μιλά για δικαιοσύνη δεν εννοεί την δικαιοσύνη των ατομικών συναλλαγών, αλλά "κοινωνική δικαιοσύνη", το είδος της "δικαιοσύνης" που επιβάλλει κάποιο πλάνο,το οποίο πάντα συνεπάγεται στέρηση των ατόμων από πράγματα που απέκτησαν με δίκαιες συναλλαγές στην αγορά.
~Roger Scruton,Fools,frauds and firebrands: thinkers of the new left,Κεφ.1,What is left?
Comments