Ο Κάρλ Σμιτ στο τομέα της πολιτικής φιλοσοφίας έχει προσφέρει πλήθος ιδεολογικών εργαλείων,που έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο από την ριζοσπαστική και εθνικιστική δεξιά,όσο και από την αριστερά στην μεταπολεμική περίοδο των νέων ιδεολογικών ζυμώσεων.
Μέσα από μια οντολογική προσέγγιση της έννοιας του "πολιτικού",ο Σμιτ θεωρεί ότι η πολιτική είναι αυτή η δομή,η οποία έχει την δυνατότητα να κάνει την βασική διάκριση μεταξύ Φίλου και Εχθρού.Το "πολιτικόν" δηλαδή διακρίνεται από άλλους τομείς,όπως η ηθική και η οικονομία(που αποτελούν μάλιστα τις βασικές σταθερές του φιλελευθερισμού,σύμφωνα με τον Σμιτ) από το γεγονός ότι διακρίνει τον Φίλο και τον Εχθρό.
Εκεί διαμορφώνεται η πολιτική.Παράλληλα, η κατηγορία του προς τον φιλελευθερισμό έγκειται στο γεγονός ότι κατέβαλε προσπάθειες για την πλήρη απολιτικοποίηση και ουδετεροποίηση εντός της "σφαίρας" της πολιτικής.
Γύρω από αυτήν την βασική "σμιττική" σκέψη,γίνεται η κριτική για την έννοια του "παγκόσμιου κράτους" και της υπερδομής για την "ανθρωπότητα".
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Carl Schmitt:
Από το κύριο χαρακτηριστικό της έννοιας του πολιτικού έπεται ο πλουραλισμός του κόσμου των κρατών. Η πολιτική ενότητα προϋποθέτει την πραγματική δυνατότητα του εχθρού και έτσι μιαν άλλη συνυπάρχουσα πολιτική ενότητα. Για αυτό όσο υπάρχει ένα κράτος υπάρχουν στη γη πάντα περισσότερα κράτη και δεν μπορεί να υπάρξει ένα παγκόσμιο κράτος,το οποίο θα περιλάμβανε όλη τη γη και όλη την ανθρωπότητα. Ο πολιτικός κόσμος είναι ένα πλουραλιστικό και όχι ένα μου μονιστικό σύμπαν.Σ'αυτόν τον βαθμό κάθε θεωρία κράτους είναι πλουραλιστική, καίτοι με ένα άλλο νόημα από ότι οι παραπάνω πραγματευθείσες ενδοκρατικά πλουραλιστικές θεωρίες.Η πολιτική ενότητα δεν μπορεί κατ'ουσίαν να είναι καθολική με το νόημα μιας ενότητας, η οποία συμπεριλαμβάνει όλη την ανθρωπότητα και όλη τη γη. Αν οι διάφοροι λαοί οι διάφορες θρησκείες τάξεις και άλλες ανθρώπινες ομάδες της γης ήσαν όλες τόσο ενωμένες ώστε ένας αγώνας μεταξύ τους να είναι αδύνατος και αδιανόητος αν εντός μιας τέτοιας επικρατείας, η οποία περιλαμβάνει ολόκληρη τη γη, ένας εμφύλιος πόλεμος ήταν, ακόμα και μόνον ως δυνατότητα, πράγματι Η διάκριση μεταξύ φίλου και εχθρού ακόμα και ως απλή πιθανότητα, τότε θα υπήρχε πλέον μόνον ελεύθερη πολιτική κοσμοθεωρία, καλλιέργεια, πολιτισμός, οικονομία, ηθική, δίκιο, τέχνη, ψυχαγωγία κ.ο.κ, αλλά δεν θα υπήρχε ούτε πολιτική ούτε κράτος.Αν και πότε θα 'ρθει αυτή η κατάσταση στη γη στην ανθρωπότητα δεν γνωρίζω.Προς το παρόν δεν υπάρχει.Θα ήταν ανειλικρινές επινόημα να την υποθέσουμε δεδομένη, και θα ήταν σύγχυση που σύντομα εξαφανίζεται να νομίζουμε ότι,επειδή σήμερα ένας πόλεμος μεταξύ των υπερδυνάμεων οδηγεί εύκολα σε έναν παγκόσμιο πόλεμο,το τέλος αυτού του πολέμου θα έπρεπε ως εκ τούτου να σημαίνει την παγκόσμια ειρήνη και έτσι εκείνη την ειδυλλιακή τελική κατάσταση της παντελούς και οριστικής απολιτικοποίησης.
Η ανθρωπότητα ως τέτοια δεν μπορεί να διεξάγει κανέναν πόλεμο διότι δεν έχει κανέναν εχθρό τουλάχιστον σε αυτόν τον πλανήτη.Η έννοια της ανθρωπότητας αποκλείει την έννοια του εχθρού επειδή και ο εχθρός δεν παύει να είναι άνθρωπος και σε αυτόν δεν βρίσκεται καμία ειδική διάκριση.Το ότι διεξάγονται πόλεμοι στο όνομα της ανθρωπότητας δεν αναιρεί αυτήν την απλή αλήθεια αλλά έχει μόνον ένα ιδιαίτερα έντονο πολιτικό νόημα.Όταν ένα κράτος πολεμά τον πολιτικό του εχθρού στο όνομα της ανθρωπότητας τότε αυτός ο πόλεμος δεν είναι ένας πόλεμος της ανθρωπότητας,αλλά ένας πόλεμος χάριν του οποίου ένα συγκεκριμένο κράτος προσπαθεί απέναντι στον πολεμικό του αντίπαλο να καταλάβει μία καθολική έννοια για να ταυτιστεί με αυτήν(εις βάρους του αντιπάλου),έτσι όπως μπορεί κανείς να καταχραστεί τις έννοιες ειρήνη,δικαιοσύνη,πρόοδος,πολιτισμός,για να τις διεκδικήσει για τον εαυτό του και να τις αρνηθεί στον εχθρό του.Η "ανθρωπότητα" είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο ιδεολογικό εργαλείο ιμπεριαλιστικών επεκτάσεων και στην ηθικο-ουμανιστική μορφή της ένα ειδικό μέσο προαγωγής του οικονομικού ιμπεριαλισμού.Για τον όρο "ανθρωπότητα" ισχύει με μια αυτονόητη μετατροπή,μια ρήση του Proudhon: "Όποιος λέει ανθρωπότητα,θέλει να εξαπατήσει".
Η χρήση του ονόματος "ανθρωπότητα" ως ιδίου ονόματος,η επίκληση της ανθρωπότητας ,η κατάληψη αυτής της λέξης,όλα αυτά θα μπορούσαν,επειδή δεν μπορεί κανείς να φέρει τέτοια έξοχα ονόματα χωρίς ορισμένες συνέπειες,να διακηρύσσουν τη φοβερή απαίτηση ότι η ιδιότητα του ανθρώπου δεν αναγνωρίζεται στον εχθρό, ότι πρέπει να κηρυχθεί "hors-la-loi" και "hors l'humanitě" και έτσι να εξωθηθεί ο πόλεμος στην πλέον ακραία απανθρωπιά.(...)
(...)Η ανθρωπότητα των δογμάτων του φυσικού δικαίου και του φιλελεύθερου ατομικισμού είναι μία καθολική δηλαδή μία συμπεριλαμβάνουσα όλους τους ανθρώπους της γης κοινωνική ιδανική κατασκευή ένα σύστημα σχέσεων μεταξύ μεμονωμένων ανθρώπων,το οποίο υπάρχει πραγματικά τότε μόνον όταν έχει ήδη αποκλειστεί η πραγματική δυνατότητα της σύγκρουσης και κάθε κατάταξη σε φίλους και εχθρούς έχει καταστεί αδύνατη.Σ' αυτή την καθολική κοινωνία δεν θα υπάρχουν πλέον λαοί ως πολιτικές ενότητες,αλλά ούτε και συγκρουόμενες τάξεις και εχθρικές ομάδες.(...)
(...) Αν "ένα παγκόσμιο κράτος" περιλάμβανε ολόκληρη τη γη και ολόκληρη την ανθρωπότητα ,τότε σύμφωνα με αυτά δεν θα ήταν μία πολιτική ενότητα και μόνο ως σχήμα λόγου θα μπορούσε να ονομαστεί κράτος.Αν ολόκληρη η ανθρωπότητα και ολόκληρη η γη ήταν πράγματι ενωμένη στη βάση μιας μόνον οικονομικής και συγκοινωνιακής ενότητας,τότε δεν θα ήταν κοινωνική ενότητα περισσότερο από ότι είναι οι κάτοικοι του ίδιου "ενοικιαζομένου στρατώνα" ή οι καταναλωτές φωταερίου που παίρνουν φωταέριο από το ίδιο εργοστάσιο ή οι ταξιδιώτες του ίδιου λεωφορείου.Όσο αυτή η ενότητα θα παρέμενε αποκλειστικά οικονομική ή συγκοινωνιακή δεν θα μπορούσε,λόγω έλλειψης αντιπάλου,να ανυψωθεί ούτε καν σε ένα οικονομικό ή συγκοινωνιακό κόμμα.(...)
(...) Προκύπτει αφ' εαυτού το ερώτημα σε ποιους ανθρώπους θα ανήκει η φοβερή εξουσία, η οποία είναι συνδεδεμένη με έναν συμπεριλαμβάνοντα ,ολόκληρη τη γη, οικονομικό και τεχνικό συγκεντρωτισμό.Το ερώτημα δεν μπορεί να απορριφθεί η βία της ελπίδας ότι τότε "όλα θα γίνονται μόνα τους" ,οι υποθέσεις "θα διεκπεραιώνονται μόνες τους" και μία κυβέρνηση ανθρώπων πάνω σε ανθρώπους θα είναι περιττή επειδή τότε οι άνθρωποι θα είναι απολύτως "ελεύθεροι",διότι το ερώτημα είναι για ποιο σκοπό γίνονται ελεύθεροι; Αυτό το ερώτημα μπορεί να το απαντήσει κανείς με αισιόδοξες και απαισιόδοξες, οι οποίες τελικά καταλήγουν όλες σε μία ανθρωπολογική ομολογία πίστεως.
~Carl Schmitt,Η Έννοια του πολιτικού,κεφ.6:Ο Κόσμος δεν είναι μια πολιτική ενότητα αλλά ένα πολιτικό πλουραλιστικό σύμπαν
Comments